Isırgan Otu ve Faydaları
Eski Mısırlılar romatizma ve bel ağrısını tedavi etmek için ısırgan otu kullandı. Romalı askerler ısınmak için kendilerini bu ısırgan yaprakları ile ovuştururdu.
Isırgan otu nedir?
Bilimsel adı Urtica dioica’dır. “Yanmak” anlamına gelen Latince uro kelimesinden ismini almıştır. Bitki; güzel, kalp şeklinde yapraklara ve sarı veya pembe çiçeklere sahiptir, ancak gövdesi dokunulduğunda batma-yanma kimyasallarını serbest bırakan küçük, sert kıl ve dikenlerle kaplıdır. Yapraklar, kaşıntı, kızarıklık ve şişlik yapabilir. Dikenleri tahrişe neden olabileceğinden taze yapraklar yemekten kaçının.
Isırganlar biyolojik olarak önemli sayıda aktif bileşik içerir. Örneğin yapraklar, terpenoidler, karotenoidler ve yağ asitlerinin yanı sıra çeşitli esansiyel amino asitler, klorofil, vitaminler, tanenler, karbonhidratlar, steroller, polisakkaritler, izolektinler, polifenoller ve mineraller yönünden zengindir. Kökler ise oleanol asit, steroller ve steril glikozitler içerir.
Isırgan polifenollerinin gücü
Isırgan otu, polifenol adı verilen bitki kimyasalları yönünden zengindir. Bu da bu güçlü bileşiklerin, diyabet, obezite, kanser ve kalp hastalığı gibi iltihap ile ilişkili kronik hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde rol oynayabileceğini düşündürmektedir. Isırgan otu gibi bitkiler vücudu yaşlanmaya ve hücre hasarına karşı koruyan güçlü antioksidanlar içerir. Antioksidanlar, hücrelerinizi serbest radikallerin verdiği hasara karşı savunmaya yardımcı olan moleküllerdir. Serbest radikallerin neden olduğu hasar, yaşlanmanın yanı sıra kanser ve diğer birçok hastalıkla ilişkilidir.
Bitkinin yaprakları ve kökünde bulunanlar:
- Vitaminler: A, C ve K vitaminlerinin yanı sıra birkaç B vitamini
- Mineraller: Kalsiyum, demir, magnezyum, fosfor, potasyum ve sodyum
- Yağlar: Linoleik asit, linolenik asit, palmitik asit, stearik asit ve oleik asit
- Polifenoller: Kaempferol, quercetin, kafeik asit, kumarinler
- Pigmentler: Beta-karoten, lutein, luteoksantin
Isırgan Otunun Kanıta Dayalı Faydaları
1. Isırgan otu, romatizma, iltihap ve ağrı
Tarihsel olarak, bu ot özellikle romatizma ile ilişkili ağrıyı tedavi etmek için kullanılmıştır. Isırgan çayının iltihabı ve ağrıyı azaltabileceği düşünülüyor. İnsan çalışmalarında, ısırgan otu kremi uygulamak veya ısırgan otu ürünleri tüketmek, artrit gibi inflamatuar durumları ve oluşan ağrıları hafifletiyor gibi görünmektedir.
2. İdrar yolu sağlığı ve ısırgan otu
50 yaş ve üzerindeki erkeklerin% 50’sinde prostat bezi büyümesi vardır. Bu, ağrıya veya idrar yaparken başka sorunlara neden olabilir. Isırgan, zararlı bakterilerin idrar yolundan yıkanmasına yardımcı olabilir. İyi huylu prostat büyümesi gibi üriner rahatsızlıkları olan kişilerde ısırgan kullanımı faydalı olabilir. Bazı çalışmalara göre ısırgan otu özü alan prostat büyümesi olan erkeklerde klinik belirti ve şikâyetler olmayanlara göre daha azdır.
3. Kan şekeri kontrolünde ısırgan
Isırgan otunun, kan şekeri seviyeleri üzerinde bazı umut verici etkileri vardır. Pankreastan daha fazla insülin üretmesine veya salmasına yardımcı olabilir. Isırgan ekstresinin insanda kan şekeri ve A1C seviyelerini indirebilir.
4. Kan basıncını düşürebilir
Yüksek tansiyon ciddi bir sağlık sorunudur çünkü insanı önde gelen ölüm nedenleri arasında olan kalp hastalığı ve felç riskine sokar. Isırgan otu geleneksel olarak yüksek tansiyonu tedavi etmek için kullanılır. Hayvan ve deneysel bazı çalışmalar, kan basıncının çeşitli şekillerde düşürülmesine yardımcı olabileceğini göstermektedir. Isırgan, bir damar genişletici olan nitrik oksit üretimini uyarabilir. Vazodilatörler de kan damarlarınızın kaslarını gevşeterek genişlemelerine yardımcı olur. Ek olarak, bitki kasılma kuvvetini azaltarak kalbi rahatlatan kalsiyium kanal blokerleri olarak işlev görebilen bileşiklere sahiptir.
Isırgan otu çayı nasıl yapılır?
Hazırçay poşetleri satın alabilirsiniz, ancak yaprakları kendiniz de büyütebilir veya hasat edebilirsiniz. Taze yapraklarla, çay için genel bir referans, her yaprağa iki bardak sudur.
- Yapraklara su ekleyin.
- Suyu kaynatın.
- Ocağı kapatın. Beş dakika demletin.
- Karışımı küçük bir süzgeçten dökün.
- İsterseniz biraz bal ve tarçın ekleyin.
Isırgan Otunun Yan Etkiler ve Bazı Uyarılar
Tamamen doğal yiyecekler ve çay gibi içecekler bile alerjik reaksiyonlara neden olabilir veya bazı ilaçlarla etkileşime girebilir. Bazı şifalı bitkiler ve takviyeler, belirli sağlık koşullarına sahip insanlar için zararlı olabilir. Tüy ve dikenler aşağıdaki maddeleri içerir:
- Asetilkolin
- Histamin
- Serotonin
- Lökotrienler
- Formik asit
Bu bileşikler döküntülere, kurdeşenlere ve kaşıntıya neden olabilir. Nadir durumlarda, insanlar hayatı tehdit edebilecek ciddi bir alerjik reaksiyona sahip olabilirler. Hamileler ısırgan tüketmekten kaçınmalıdır çünkü uterus kasılmalarını tetikleyebilir ve bu da düşük yapma riskini artırabilir. Ayrıca aşağıdakilerden birini alıyorsanız, önce doktorunuzla konuşun. Isırgan otu bu ilaçlarla etkileşime girebilir.
- Kan incelticiler
- Tansiyon ilaçları
- Diüretikler
- Diyabet ilaçları
- Lityum
Literatür ve İlave Okuma
- https://www.healthline.com/nutrition/stinging-nettle
- https://depts.washington.edu/propplnt/Plants/Urtica%20dioica.htm
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6100552/