Asetil Sistein yarı esansiyel bir amino asittir. Vücudunuz onu diğer amino asitlerden, yani metionin ve serinden üretebildiği için yarı gerekli olarak kabul edilmektedir. Sadece diyetle metionin ve serin alımı düşük olduğunda gerekli hale gelmektedir.
Sistein, tavuk, hindi, yoğurt, peynir, yumurta, ayçiçeği çekirdeği ve baklagiller gibi yüksek proteinli gıdaların çoğunda bulunmaktadır.
Asetil Sistein
N-asetil sistein (NAC), sisteinin kimyasal bir formudur. Gıdalarda bulunmakmaktadır. Aslında bir ön ilaçtır. Sisteine, asetil eklenerek üretilmektedir. Barsak ve karaciğerde, eklenen asetil enzimler aracılığıyla serbest kalır. Serbest kalan sistein, glutatyon üretimi için hammadde görevi görür. Sistein içinde bulunan kükürt atomu sayesinde ağır metal detoksu gerçekleşir. Kükürt grupları oksidatif hasarı azaltmaktadır.
Asetil Sistein yarı esansiyel bir amino asittir.
Yeterli sistein, vücudunuzdaki en güçlü antioksidan olan glutatyonu yenilemek de dahil olmak üzere çeşitli sağlık nedenleriyle önemlidir. Bu amino asitler ayrıca kronik solunum rahatsızlıklarına, doğurganlığa ve beyin sağlığına yardımcı olmaktadır.
Pandeminin verdiği endişelerin NAC tüketimini arttırdığı bilinmektedir.
İşte NAC’nin en önemli 8 sağlık faydası.
Güçlü antioksidan olan glutatyon yapmak için gereklidir
NAC, öncelikle antioksidan üretimindeki rolü nedeniyle değerlidir.
Diğer iki amino asitle birlikte – glutamin ve glisin – glutatyon yapmak ve yenilemek için NAC desteği gerekebilmektedir.
Glutatyon, vücudunuzun en önemli antioksidanlarından biridir. Vücudunuzdaki hücrelere ve dokulara zarar verebilecek serbest radikalleri nötralize etmeye yardımcı olan bileşikler bağışıklık ve hücresel hasarla savaşmak için gerekmektedir. Bazı araştırmacılar, uzun ömürlülüğe bile katkıda bulunabileceğine inanmaktadır.
Antioksidan özellikleri, kalp hastalığı, kısırlık ve bazı zihinsel sağlık koşulları gibi oksidatif stresin neden olduğu diğer birçok rahatsızlık için faydalı olmaktadır.
Bu bulguların hayvan çalışmalarından geldiğini ve daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu unutmayın.
Böbrek ve karaciğer hasarını önlemek veya azaltmak için detoksifikasyona yardımcı olur
NAC, vücudunuzun detoksifikasyon sürecinde önemli bir rol oynamaktadır.
Böbrek ve karaciğer detoksifikasyonu
İlaçların ve çevresel toksinlerin yan etkilerini önlemeye yardımcı olabilmektedir.
Aslında, doktorlar böbrek ve karaciğer hasarını önlemek veya azaltmak için aşırı dozda asetaminofen olan kişilere düzenli olarak damar yoluyla NAC vermektedir.
Solunum koşullarının semptomlarını hafifletmeye yardımcı olur
NAC, bir antioksidan ve balgam söktürücü olarak hareket eder. Bu sayede solunum yollarınızdaki mukusu gevşeterek solunum koşullarının semptomlarını hafifletebilmektedir.
Bir antioksidan olarak NAC, ciğerlerinizdeki glutatyon seviyelerini yenilemeye yardımcı olur. Bronş tüpleri ve akciğer dokusundaki iltihabı azaltabilmektedir.
Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) olan kişilerde uzun süreli oksidatif hasar ve akciğer dokusunda iltihaplanma görülür, bu da hava yollarının daralmasına neden olarak nefes darlığına ve öksürüğe neden olmaktadır.
NAC takviyeleri, KOAH semptomlarını, alevlenmeleri ve akciğer azalmasını iyileştirmek için kullanılmıştır.
Birden fazla çalışmanın gözden geçirilmesi, günde iki kez 600 mg NAC’nin stabil KOAH’lı kişilerde akciğer fonksiyonunu ve semptomlarını önemli ölçüde iyileştirdiğini ve daha yüksek dozların düşük dozlardan daha etkili olduğunu buldu.
Kronik bronşiti olan kişiler de NAC’den yararlanabilmektedir.
Bronşit, akciğerlerinizin bronş geçiş yollarındaki mukoza zarları iltihaplandığında, şiştiğinde ve akciğerlerinize giden hava yollarını kapattığında ortaya çıkmaktadır.
NAC, bronş tüplerinizdeki mukusu incelterek ve glutatyon seviyelerini artırmaktadır. Bu sayede hırıltı, öksürük ve solunum ataklarının şiddetini ve sıklığını azaltmaya yardımcı olabilmektedir.
KOAH ve bronşiti hafifletmeye ek olarak, NAC, kistik fibroz, astım ve pulmoner fibroz gibi diğer akciğer ve solunum yolu rahatsızlıklarının yanı sıra alerji veya enfeksiyonlara bağlı burun ve sinüs tıkanıklığı semptomlarını iyileştirebilmektedir.
Glutamatı düzenleyerek ve glutatyonu yenileyerek beyin sağlığını artırır
NAC’nin glutatyonu yenileme ve beyin glutamat seviyelerini düzenleme yeteneği beyin sağlığını artırabilir.
Nörotransmitter glutamat, geniş bir öğrenme, davranış ve hafıza işlevleri yelpazesinde yer almaktadır. Antioksidan glutatyon, yaşlanma ile ilişkili beyin hücresi oksidatif hasarını azaltmaya yardımcı olur.
NAC, glutamat seviyelerini düzenlemeye ve glutatyonu yenilemeye yardımcı olur. Bundan dolayı beyni ve hafızayı etkileyen sağlık sorunları olanlara fayda sağlayabilir.
Nörolojik bozukluk Alzheimer hastalığı, öğrenme ve hafıza kapasitesini yavaşlatır. Hayvan çalışmaları, NAC’nin Alzheimer hastalığı olan kişilerde düşünme yeteneği kaybını yavaşlatabileceğini düşündürmektedir.
Başka bir beyin durumu olan Parkinson hastalığı, nörotransmitter dopamini üreten hücrelerin bozulması ile karakterize edilir. Hem hücrelerde oksidatif hasar hem de antioksidan yeteneğinde azalma bu hastalığa katkıda bulunur.
NAC takviyeleri hem dopamin fonksiyonunu hem de titreme gibi hastalık semptomlarını iyileştiriyor gibi görünmektedir
NAC beyin sağlığını iyileştirebilirken, güçlü sonuçlar çıkarmak için daha fazla insan araştırmasına ihtiyaç vardır.
Hem erkeklerde hem de kadınlarda doğurganlığı artırabilmektedir
Hamile kalmaya çalışan tüm çiftlerin yaklaşık %15’i kısırlıktan etkilenmektedir. Bu vakaların neredeyse yarısında erkek kısırlığı, katkıda bulunan ana faktördür.
Antioksidan seviyeleri üreme sisteminde serbest radikal oluşumunu ele almak için yetersiz olduğunda birçok erkek kısırlığı sorunu artar. Oksidatif stres hücre ölümüne ve doğurganlığın azalmasına neden olabilmektedir.
Asetil Sistein, hem erkeklerde hem de kadınlarda doğurganlığı artırabilmektedir.
Bazı durumlarda, NAC’nin erkek doğurganlığını iyileştirdiği görülmektedir.
Erkek kısırlığına katkıda bulunan bir durum varikoseldir. Serbest radikal hasarının bir sonucu olarak skrotum içindeki damarların genişlemesinde Cerrahi birincil tedavidir.
Bir çalışmada, varikoselli 35 erkek, ameliyattan sonra 3 ay boyunca günde 600 mg NAC aldı. Ameliyat ve NAC takviyesi kombinasyonu, kontrol grubuna kıyasla semen bütünlüğünü ve eş gebelik oranını %22 oranında iyileştirdi.
Kısırlığı olan 468 erkekte yapılan daha eski bir çalışma, 26 hafta boyunca 600 mg NAC ve 200 mcg selenyum takviyesinin semen kalitesini iyileştirdiğini buldu.
Araştırmacılar, bu kombine takviyenin erkek kısırlığı için bir tedavi seçeneği olarak düşünülmesi gerektiğini öne sürmektedirler.
Ek olarak, NAC polikistik over sendromlu (PCOS) kadınlarda yumurtlama döngüsünü indükleyerek veya artırarak doğurganlığı iyileştirebilir, ancak net konuşmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Yağ hücrelerindeki iltihabı azaltarak kan şekerini stabilize edebilmektedir
Yüksek kan şekeri ve obezite, yağ dokusunda iltihaplanmaya katkıda bulunmaktadır.
Bu, insülin reseptörlerinin hasar görmesine veya tahrip olmasına yol açabilmektedir ve tip 2 diyabet riskini artırabilmektedir.
Hayvan çalışmaları, NAC’nin yağ hücrelerindeki iltihabı azaltarak ve böylece insülin direncini artırarak kan şekerini stabilize edebileceğini göstermektedir.
İnsülin reseptörleri sağlam ve sağlıklı olduğunda, şekeri kanınızdan uygun şekilde uzaklaştırarak seviyeleri normal sınırlar içinde tutarlar.
Bununla birlikte, kan şekeri kontrolü üzerindeki bu etkileri doğrulamak için NAC üzerinde insan araştırmasının gerekli olduğunu unutmayın.
Oksidatif hasarı önleyerek kalp hastalığı riskini azaltabilmektedir
Kalp dokusundaki oksidatif hasar genellikle kalp hastalığına yol açabilmektedir. Bu durumda felçlere, kalp krizlerine ve diğer ciddi durumlara neden olmaktadır.
NAC, kalbinizdeki dokulardaki oksidatif hasarı azaltarak kalp hastalığı riskini azaltabilmektedir.
Ayrıca damarların genişlemesine ve kan akışını iyileştirmesine yardımcı olan nitrik oksit üretimini arttırdığı da gösterilmiştir. Bu, kanın kalbe geri dönüşünü hızlandırır ve kalp krizi riskinizi azaltabilmektedir.
İlginç bir şekilde, daha eski bir test tüpü çalışmasında, yeşil çay ile birleştirildiğinde, NAC’nin kalp hastalığına bir başka katkıda bulunan oksitlenmiş LDL (kötü) kolesterolün verdiği hasarı azalttığı görülmektedir.
Glutatyon seviyelerini artırma yeteneği bağışıklık fonksiyonunu iyileştirebilmektedir
NAC ve glutatyon da bağışıklık sağlığına fayda sağlar.
NAC ve glutatyon eksikliği ile ilişkili belirli hastalıklar üzerine araştırmalar yapılmıştır. Bağışıklık fonksiyonunu iyileştirebileceğini ve potansiyel olarak geri yükleyebileceğini düşündürmektedir.
Bu faktör en çok HIV’li kişilerde incelenmiştir.
İki çalışmada, NAC ile takviye, doğal öldürücü hücrelerin neredeyse tamamen restorasyonu ile bağışıklık fonksiyonunda önemli bir artışla sonuçlanmaktadır.
Vücuttaki yüksek NAC seviyeleri, HIV-1 üremesini de baskılayabilmektedir.
Bir test tüpü çalışması, grip gibi diğer bağışıklık sistemi baskılanmış durumlarda, NAC’nin virüsün çoğalma yeteneğini engelleyebileceğini göstermektedir. Bu, potansiyel olarak hastalığın semptomlarını ve süresini azaltabilmektedir.
Benzer şekilde, daha eski test tüpü çalışmaları, NAC’yi kanser hücresi ölümüyle ilişkilendirdi. Kanser hücresi replikasyonunu bloke etti.
Genel olarak, daha fazla insan çalışmasına ihtiyaç vardır. Bu nedenle kanser tedavisi sırasında NAC almadan önce mutlaka doktorunuzla konuşun.
Asetil Sistein Dozu
Vücudunuz az miktarda üretebildiğinden sistein için özel bir diyet önerisi yoktur. Vücudunuzun amino asit sistein yapması için yeterli miktarda folat, B6 vitamini ve B12 vitamini gerekir. Bu besinler fasulye, mercimek, ıspanak, muz, somon ve ton balığında bulunabilmektedir.
Tavuk, hindi, yoğurt, peynir, yumurta ve baklagiller gibi protein açısından zengin gıdaların çoğu sistein içerir. Bazı insanlar sistein alımını artırmak için NAC ile takviye etmeyi tercih eder.
NAC, intravenöz olarak uygulanabilmektedir. Veya oral olarak, bir aerosol sprey olarak veya sıvı veya toz halinde alınabilmektedir.
Asetil Sistein Yan etkileri
Her ilacın bir yan etkisi olabilmektedir. Bu yan etkilerin bazıları olumlu bazıları olumsuzdur. NAC, reçeteli bir ilaç olarak sağlandığında yetişkinler için muhtemelen güvenlidir. Bununla birlikte, yüksek miktarlar mide bulantısı , kusma, ishal ve kabızlığa neden olabilmektedir. Solunduğunda ağızda şişme, burun akıntısı, uyuşukluk ve göğüste sıkışmaya neden olabilmektedir.
Kanama bozukluğu olan veya kan inceltici ilaç kullanan kişiler kan pıhtılaşmasını yavaşlatabileceğinden NAC almamalıdır. NAC, tüketilmesini zorlaştıran hoş olmayan bir kokuya sahiptir. Almayı seçerseniz, önce doktorunuza danışın. NAC’ın sağlığınız için faydalı olup olmayacağını öğrenmek için yine doktorunuza danışın.
