Ankilozan Spondilit İlaç Tedavisi: Artıları Eksileri Nedir? Bir biyolojik ilaç damarlarınızda dolaşmaya başladığında ne olur?
Ankilozan spondilit sırt ve kalça kemiklerini etkileyen istenmeyen bir durum.
Ankilozan Spondilit
Tanı koyması bazan yıllar alabiliyor. Kesin bir ilaç tedavisi henüz yok. Hastalık kendi haline bırakılırsa ve fonksiyonel uygulamalarla tedavi edilmezse, kontrolsüz iltihaplanma omurgada yeni kemiklerin büyümesine yol açabilir. Bu da omurganızın bölümlerinin birlikte kaynaşmasına neden olur.
Ankilozan spondilit hareketliliğinizi kademeli olarak sınırlandırabilir. Bu nedenle uygun bir tanı ve tedavi planı almak, olası sakatlıkları önlemek için önemlidir. Biyolojik tedavi de dâhil olmak üzere, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya ve remisyona ulaşmaya yardımcı olmak için farklı ilaç tedavi seçenekleri mevcuttur.
Çok güçlü ilaçlar olan biyolojik ilaçlarla yapılan tedaviler, Ankilozan spondilit tedavisi için ilk savunma hattı değildir. Çünkü hastalar bazen; Ankilozan spondilit semptomlarını YAŞAM TARZI DEĞİŞİKLİKLERİ (kilo verme, aralıklı oruç, meditasyon ve egzersiz) ile de yönetebilirler.
AS tedavisinda hastalar, naproksen sodyum veya ibuprofen gibi steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) kullanırlar. Bu ilaçlar işe yaramadığında ise, iltihabı azaltmak için steroid enjeksiyonları veya hastalığı modifiye edici antiromatizmal ilaçlar (DMARD’lar) reçete edilmektedir. Bununla birlikte, bazen, ilaçlar etkili olmayabilir. Durumunuz aynı kalırsa veya kötüleşirse, biyolojik ilaçlar tercih edilmektedir.
Biyolojik Tedavi, Biyolojik İlaç ve Ankilozan Spondilit
Ankilozan spondilitte biyolojik tedavi nedir?
Biyolojik tedavi ile cildinize enjeksiyonlar alırsınız veya doktorunuz ilacı intravenöz olarak infüzyon yoluyla damar içine uygulanır. Tüm ilaçlarda olduğu gibi bu ilaçların özellikle güçlü biyolojik ilaçların istenmeyen etkileri olur. Ayrıca bu ilaçlar inflamasyon oluşturan molekülleri bloklayarak çalıştıkları için başka faydalı etkilerini de engellemiş oluruz.
Ankilozan spondilit’iniz varsa seçenekleriniz şunları içerir:
- adalimumab (Humira)
- certolizumab pegol (Cimzia)
- etanersept (Enbrel)
- golimumab (Simponi, Simponi Aria)
- infliximab (Remicade)
- secukinumab (Cosentyx)
Yeni nesil biyolojik ilaçlar Ankilozan spondilit tedavisi için diğer ilaçlara benzer. İnflamasyonu azaltabilir ve semptomları yönetmenize yardımcı olabilirler. Ancak geçmişte kullanmış olabileceğiniz diğer terapilerin aksine, bir biyolojik ilaç, normal proteinleri taklit eden canlı organizmalardan yapılmış sentetik proteinlerdir. Alerjik reaksiyon başlatabilirler.
İlaçlar Ankilozan Spondilit’e Ne Yapar?
Biyolojik ajanlar güçlü ilaçlardır. Çünkü bağışıklık sistemindeki inflamasyondan sorumlu olan ve Ankilozan spondilit ile ilişkili ağrı ve sertliğe katkıda bulunan belirli proteinleri hedefleyip onları durdurmaya yavaşlatmaya çalışırlar. Onların çalışmasını bloke ederler. Bu yüzden bu ilaçları bloklayıcılar da denilir. (Örnek; TNF bloklayıcılar; anti TNF’ler)
Ankilozan spondilit’in tedavisi için onaylanmış çok sayıda biyolojik ilaç piyasada olmasına rağmen, farklı ilaçlar farklı proteinleri hedefler veya aynı proteini hedeflemek için farklı moleküller kullanırlar.
Örneğin adalimumab (Humira), certolizumab pegol (Cimzia), etanersept (Enbrel), golimumab (Simponi, Simponi Aria) ve infliksimab (Remicade) tümör nekroz faktörü (TNF) blokerleridir. TNF proteinine bağlanırlar ve onun elini kolunu bağlayarak iş yapamaz hale getirirler.
Biyolojik Ajanlar ve AnkilozanSpondilit
Ankilozan Spondilit İlaç, Anti TNF
TNF, sistemik inflamasyonda rol oynayan bir hücre sinyal proteinidir. Normalde bağışıklığınıza katkıda bulunur ve sizi infeksiyonlardan ve kanserlerden koruyabilir. Tümör nekroz faktörü (TNF), hücrenin hayatta kalması, çoğalması, farklılaşması ve ölüm gibi çeşitli hücresel olaylarda önemli roller oynayan çok işlevli bir sitokindir. Pro-inflamatuar bir sitokin olarak TNF, inflamasyonla ilişkili karsinogenezde rol oynayabilen inflamatuar hücreler tarafından salgılanmakta. TNF biyolojik işlevlerini, nükleer faktör κB (NF-κB) ve c-Jun N-terminal kinaz (JNK) gibi farklı sinyal yollarını aktive ederek gerçekleştirir.
157 amino asitten oluşan bir protein olan TNF, en fazla araştırma yapılan ünlü bir proteindir. Ancak aşırı aktif bir bağışıklık sisteminiz varsa vücudunuz aşırı miktarda TNF üretir. Bu aşırı üretim kronik iltihaplanmaya yol açar.
TNF blokerleri olan biyolojik ilaçlar, bu proteini inflamatuar tepkisini bastırmak amacıyla hedefler. Tümör nekroz faktörünü inhibe ederek, bu TNF durdurucular kaynağında iltihabı durdurabilir.
TNF hayati bir molekül olduğundan onu engellemek ne derece akıllıcadır?
Ankilozan spondilit için mevcut olan bir başka biyolojik terapi, inflamasyon dahil birçok biyolojik fonksiyondan sorumlu diğer bir sitokin proteini olan interlökin 17’yi (IL-17) hedefler. Secukinumab (Cosentyx) bir IL-17 inhibitörü olarak onaylanmıştır. Bu ilaç, iltihaplanma döngüsünü durduran ve Ankilozan spondilit semptomlarını hafifleten IL-17’nin işlevini hedefler ve engeller.
Bir biyolojik ilaç damarlarınızda dolaşmaya başladığında ne olur?
İlaç içimize girdikten ve çalışmaya başladığında, daha az ağrı ve sertlik beklenebilmekte. Bununla birlikte, biyolojikler sadece ağrıyı durdurmakla kalmaz. Ayrıca zamanda eklem hasarını da durdurur ve Ankilozan spondilit ilerlemesini önlemeye çalışır. Ancak her hasta bağımsız ve özel bir genetik alt yapıya sahiptir. Bundan dolayı hastanın beslenmesinden tutun yaşam tarzına kadar birçok faktörü göze önüne almadan biyolojik ilaçların kullanımını standardize ettiğimizde kar beklenirken zararla kalabiliriz. Her kişi özel olduğundan tedavisi de özel olmalıdır. Bu yüzden son yıllarda kişiye özel hassas tıp kavramı üretilmiştir. Ayrıca herkesin ilaçlara verdiği tepki faklıdır. Aynı ilaç herkeste farklı farklı çalışır. Farmakogenetik bilimi kişilerin ilaçlara verdiği tepkilerin genetik alt yapısını araştırır.
Anti TNF ilaçları ankilozan spondilit ilaç, AS’deki inflamasyonu baskılamaya çalışırlar. Bu ilaçlardan biri TNF sinyal yolak antagonisti olan adalimumab’tır. Artrit ve sedef hastalığı gibi otoimmün hastalıkları tedavisinde satış rekorları kıran bu ilacın küresel cirosu, 2022’de 22 milyar dolara ulaşmıştır. Bu da onu dünyada en fazla reçete edilen ilaçlar arasına sokmaktadır.
Biyolojik tedavinin olası riskleri
Biyolojik ilaçlar Ankilozan spondilit’i tedavi etmez, var olan inflamasyonu baskılamaya çalışırlar. İltihabın asıl nedeni bulunup ortadan kaldırılmazsa yangı devam eder. Mevcut ilaç tedavisi şikayetleri azaltmaya yardımcı olur.
Biyoloji hedefli bir tedavi olduğundan ve mide asidi bu proteinleri tahrip edeceğinden, tedaviyi sadece infüzyon veya enjeksiyonlarla alabilirsiniz.
Biyolojik ilaç vücudun vazgeçilmez bir proteini olan TNF ve IL17 gibi sitokin moleküllerini hedef aldıklarından bunların baskılanması istenmeyen bazı yan etkilere yol açabilir.
Piyasada çeşitli biyolojikler mevcuttur ve herkes için farklı çalışırlar. Biyolojik olarak birkaç hafta sonra semptomlarda bir iyileşme görmeyen hastalara başka ilaçlar yazılmakta. Maalesef günümüz tıbbı çoğu kez “bu tarz” çalışıyor: bekle ve gör politikası. Bir ilaç işe yaramazsa başka bir ilaca geç… Çünkü modern konvansiyonel tıp, çoğunlukla Descartes’in kartezyen düşüncesine odaklı, kanıta dayalı güncel tıp protokolleridir. Protokolün özünü “hedefi tedavi et” (treat-to-target) ya da deneme-yanılma algoritmaları (trial-and-error algoritm) oluşturur. Bu tedavilerde beklenen amaç hastalığın remisyona girmesini sağlamak ya da erken dönemde hastalık aktivitesinde bir azalmaya yol açmaktır. Bunlardan istenen sonuç alınamadığı takdirde farklı ilaçların birlikte kullanılacağı kombine terapiye geçilmektedir.
Bu tür ilaçlar, bağışıklık sistemi fonksiyonunu kontrol etmek ve iltihabı durdurmak niyetiyle tasarlanmış bir tür hedefe yönelik tedavi şekli. Ancak evdeki hesap çarşıya uymamış, istenmeyen çok fazla yan etkileri gözlemlenmiştir.
Ankilozan Spondilit İlaç ve Bilmeniz Gerekenler
Enjeksiyon bölgesinde kaşıntı, kızarıklık görmek veya döküntü vb. olabilmekte. Cildiniz birkaç gün içinde normale dönmelidir. Enjeksiyonlar, enjeksiyon bölgesinde kovan-nodül-bağ doku sertleşmesi-fibrotik yapılar benzeri bir lezyonla sonuçlanabilmekte.
En ufak bir sertleşme ve fibröz yapı oluşumu bağ dokunun gereksiz gerilmesine neden olabilmekte. Özellikle de ağırlık denge merkezinin kaymasına… Örneğin koldaki bir bağ dokusu değişikliği bağlantılı olduğu kas ve fasyaları etkileyerek kalça ve diğer birçok postürel denge elemanlarını olumsuz etkileyebilmekte.
Ankilozan spondilit tedavisi için bir biyolojik ilaç alırken allerjik reaksiyon belirtileri için bilgili olun. Bunlar arasında yüzünüzün, dudaklarınızın veya dilinizin şişmesi veya nefes almada zorluk bulunmakta. Solunum sıkıntısı, dilde ve yüzde şişme veya ürtiker gibi şikâyetler olasıdır.
Biyolojik tedavi sırasında enfeksiyon kapma riskiniz her zaman var.
Biyolojik ilaçlar, bağışıklık sisteminizin etkinliğini azalttığı için enfeksiyon riskini artırır.
Ankilozan Spondilit İlaç İşe Yaramazsa
Tedavi başarısız olursa önümüzde başka hangi seçeneklerimiz var?
Tüm çabalara rağmen tedavi olamadıysanız her şey bitmiş değildir. Yaşam tarzı değişiklikleri, geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları, diyet ve oruç, spor ve egzersiz… Yapabileceğiniz çok fazla şey vardır. Kısaca, doktor kontrolünde yapılan orucu ve açlık diyetlerini ele alalım. Manuel terapiden da fayda gören çok sayıda hasta vardır.
- Oruç ve diyet kısıtlamaları immünosenesansı yani bağışıklık sisteminin yaşlanmasını yavaşlatır.
- Taklit eden diyetler vücutta anti-inflamatuar yanıtı harekete geçirir.
- İnsanlarda otoimmün bozuklukları hafifletir ya da tersine çevirme potansiyeline sahiptir.
Birçok ülkede açlık terapisi, adaptojen bitki reçeteleri ve konnektif bağ doku fiziksel uygulamaları ankilozan spondilit kliniğinde gerek metabolik gerekse radyolojik görüntülerde iyileşme sağlamaktadır.
Birçok ülkede açlık terapisi, adaptojen bitki reçeteleri ve konnektif bağ doku fiziksel uygulamaları ankilozan spondilit kliniğinde metabolik iyileşme sağlamaktadır.
Terapötik egzersiz
Manuel terapi ve tedavi egzersizleri hastalarda farmakolojik olmayan en önemli müdahaledir. Olumlu metabolik etkilere ek olarak, egzersiz omurga hareketliliğini ve kas gücünü iyileştirmede de önemli bir rol oynar. Ankilozan spondilitli hastalarda uygun postürel duruşun korunması kilit bir rol oynuyor gibi görünmektedir. Kas kasılması, miyokin adı verilen sitokinlerin salgılanmasını uyarır ve teşvik eder. En iyi bilinen interlökin-6’dır (IL-6). Bu miyokin ayrıca dolaylı olarak tümör nekroz faktörü alfanın (TNF-α) ifadesinde de etki eder. Egzersiz, yaşam kalitesini, fiziksel durumu ve ankilozan spondilit ile ilişkili semptomları iyileştirir.
Sonuç olarak, ilaç tedavisinin artıları eksileri vardır. Eksilerinin fazla olduğu durumlarda doktor kontrolünde ilaçların yanında veya ilaç kesildiğinde nefes terapi, tıbbi beslenme, botanik kürü gibi çok farklı doğal tedavi yöntemlerini denemenin faydaları olmalı.
