Kolajen ve Cilde Esneklik Veren Elastin

Cildinizin görünümünü iyileştirmek istiyorsanız, muhtemelen elastin ve kolajen terimleriyle karşılaşmışsınızdır.

Kolajen ve Elastin Arasındaki Benzerlik

Elastin ve kolajen arasında benzerlikler ve farklılıklar vardır. Her ikisi de bağ dokunuzda birlikte çalışan proteinler olsa da, kolajen cilde güç ve esneklik verirken elastin, cildin orijinal şekline geri dönerken esnek olmasını sağlar.

Kolajen lifleri cildin %90’ını, elastin ise %10’unu oluşturur. Her ikisi de fibroblastlar tarafından üretilir.

Bununla birlikte, elastinin ne olduğunu daha derinlemesine inceleyerek aşağıdaki gibi soruları yanıtlayalım:

Elastin nelerden yapılmıştır?
Elastin nerede bulunur?
Elastini hangi koşullar etkiler?
Hasarı veya daha fazla hasarı önlemenin yolları var mı?

Kolajen ve Elastin

Elastin, insan vücudundaki hayati organlara esneklik ve esneklik sağlayan, hücre dışı matriste (ECM) doğal olarak oluşan, stabil bir proteindir.

Elastik liflerin ana bileşeni olarak enerji depolar. Bu elastin proteini ayrıca bağ dokularının geri tepmesini sağlar. Sonuç olarak, elastin kollajenden çok daha esnektir. Elastin aslında kollajenden 1000 kat daha esnektir.

Vücuttaki bazı hayati dokular, kan damarları, akciğerler ve cilt dahil olmak üzere elastin içerir. Elastin olmadan cildiniz ve diğer dokularınız sarkar.

Elastini doğrudan diyetinizden alamazsınız çünkü doğal olarak elastin fibrillojenezi yoluyla oluşur. Bu işlem, elastin üretmek için makas şeklindeki zincir benzeri bir yapıdaki tropoelastin moleküllerini kullanır.

Elastin hakkında bazı ilginç gerçekler:

Elastinin protein sentezi kısa bir pencerede gerçekleşir. Sadece fetal gelişim aşamasından geç ergenliğe kadar oluşur. Elastinin yaklaşık 70 yıllık uzun bir yarılanma ömrü vardır.
Elastin, insan vücudunun dermisindeki kuru ağırlığın yaklaşık %2 ila %4’ünü oluşturur.
Bu proteinin yapısının %75’inden fazlası sadece dört amino asit içerir:
- prolin
- glisin
- valin
- alanin

Elastin İşlevi

Elastik liflerin yaklaşık %90’ını oluşturan çapraz bağlı tropoelastin monomerlerinden oluşur; geri kalanı fibrilin mikrofibrilleridir. Elastinin birincil işlevi, dokuların esnemesine ve orijinal boyutlarına dönmesine izin vermektir. Örneğin atardamarlarınız kanı kalbinize ve vücudunuzun geri kalanına taşır. Elastin, arterleri kalbe kan taşıyacak kadar gergin hale getirir.

Elastin ayrıca akciğer fonksiyonu ve solunum için de faydalıdır. Nefes verdiğinizde, diyafram kasılırken solunum aygıtındaki elastin enerji depolar. Bu enerji daha sonra serbest kalır ve ciğerleriniz hava ile tekrar genişler.

Elastinin lastik bant benzeri özellikleri, bileşimini oluşturan amino asitlerden kaynaklanmaktadır. Bu polar olmayan amino asitler birlikte elastinin elastik özelliklerini üreten hidrofobik bir etkileşime neden olur.

Elastini Oluşturan Amino Asitlerden

Prolin, kollajende de bol miktarda bulunan su itici bir amino asittir. Elastin yapının %14’ünü oluşturur.

Glisin, elastin yapısının %35’ini oluşturur. Yan zinciri olarak sadece bir hidrojen atomu bulunan küçük bir amino asittir.

Valin, elastinde bulunan dal zincirli hidrofobik bir amino asittir. Uyarıcı niteliklere sahiptir.

Alanin, glukojeniktir ve elastinde bulunan bir dal zincirli amino asittir. Protein sentezine yardımcı olur.

Tropoelastin elastinin öncüsüdür. Yay şeklinde ve normal uzunluğunun sekiz katına kadar uzayabilen suda çözünür bir moleküldür.

Elastin Nerede Bulunur?

Elastini bağ dokularında, deride, kan damarlarında ve vücudun esneyip geri tepmesi gereken herhangi bir yerinde bulabilirsiniz.

Örneğin, elastin’i şurada bulabilirsiniz:

Büyük arterler
Kalp kapakçıkları
Akciğer dokuları
Bağlar
Kıkırdak
Karaciğer

Elastin, cildin dermis tabakasında bulunabilir. Cildinizdeki elastin, örneğin gülümsediğinizde veya yemek yediğinizde, esnemesini ve geri tepmesini sağlar.

Arterlerin çoğu elastini, duvarların hücre dışı matrisini oluşturur. Ancak yaşlandıkça bu elastin bozulur. Bu olduğunda, vasküler hastalığa yol açabilen elastin türevli peptitler salınır.

Elastin ayrıca tendonlarda da bulunur. Örneğin Aşil tendonu elastin içerir. Tendon yaralanırsa, elastin iyileşene kadar gelecekteki yaralanmalara karşı koruyucu bir kalkan görevi görür.

Elastininizle ilgili bir sorun olabileceğini gösteren işaretler

Yaşlanma doğal bir süreçtir ve bundan kaçınamazsınız. Ne yazık ki, yaşlandıkça vücudunuzdaki kollajen ve elastin bozularak cildinizi daha az sıkı bırakır.

Elastin hasarının sonucu olarak şunları gözlemleyebilirsiniz:

İnce deri
Kalıcı kaş çatma veya gülümseme çizgileri
Kırışıklıklar
Gevşek, sarkık cilt
Ince çizgiler

Elastini Hangi Durumlar Etkiler?

Çevre, elastinin bozulmasında önemli bir rol oynayabilir. Örneğin güneşten gelen UV ışınları elastine zarar verebilir. Akciğerlerdeki sigara dumanı, amfizem ve diğer akciğer hastalıkları veya diyabet gibi bir hastalık tarafından üretilen yüksek glukoz ortamı gibi, bu elastik lifin bozulmasına da yol açar. Yani ortaya çıkan elastin eksikliği yaşamı tehdit eden sorunlara neden olur.

Elastin ile ilgili bazı hastalık örnekleri şunları içerir:

Williams-Beuren sendromu (veya Williams sendromu), elastin genini (ELN) düzenleyen kromozom 7’yi etkileyen genetik bir gelişimsel bozukluktur. Dolayısıyla bu durumdaki kişilerde yüz deformasyonları ve öğrenme güçlükleri olur.

Otozomal dominant kutis laxa, elastin geninde (ELN) mutasyonlara neden olan nadir bir hastalıktır. Özellikle etkilenenler tipik olarak kasık fıtıkları, sarkık cilt ve amfizemle karşılaşacaktır.

Ayrıca Supravalvüler aort darlığı, bir elastin gen mutasyonunun (ELN) neden olduğu bir kalp kusurudur. Aortu etkiler ve büzülmesine neden olarak nefes darlığı, göğüs ağrısı ve kalp üfürümleri gibi semptomlara neden olur.

Ateroskleroz, büyük ve orta ölçekli arterlerde plakların oluştuğu inflamatuar bir hastalıktır. Sonuç, genellikle arterlerin esnekliğini sağlayan elastinin bozulmasıdır. Ancak bu hastalık ilerledikçe kan pıhtılaşması, kalp krizi veya inme meydana gelir.

Marfan sendromu, aortta elastin azalmasına neden olan bir bağ dokusu bozukluğudur. Ortaya çıkan aort rüptürü sıklıkla ölümle sonuçlanır ve genellikle beklenmeyen bir durumdur.