Konumuz Ramazan Ayı ve Yaşam Tarzı Tıbbı. Yaşam Tarzı Tıbbı, zihinsel refahı, sosyal ilişkileri, sağlıklı beslenmeyi, fiziksel aktiviteyi, uykuyu ve zararlı madde ve davranışları en aza indirmek için kişi merkezli tekniklerle davranış değişikliğini destekleyen kanıta dayalı klinik bakımdır.
İngiltere Yaşam Tıbbı Derneği (BSLM) üyeleri için bir yazı kaleme aldı. İşte o yazıdan başlıca satır başları.
Ramazan Ayı, Sıfırlanma ve Resetleme Ayıdır
Ramazan, İslami ay takviminde şafaktan gün batımına kadar oruç tutulan dokuzuncu aydır. Ayrıca kutsal kitap olan Kur’an-ı Kerim Hz. Muhammed’e (s.a.v.) bu ayda indirilmiştir.
Aslında oruç, temellere geri dönme eylemidir. Bunun için tam bir fiziksel ve zihinsel sıfırlamayı temsil eder. Özellikle dikkatli yemek yeme ve neredeyse doyunca yemeyi bırakma… Üstelik dua ve Kur’an tilaveti ve şükran ile meditasyon ve toplulukların bir araya gelmesi, iyilik ve sadaka…
Ramazan ayı, yaşam tarzı tıbbının neredeyse tüm sütunlarını kapsar. Dua eylemi, kişiyi günde beş kez hareket etmeye, çömelmeye, diz çökmeye ve ayakta durmaya zorlar. Bu ilkeler, yaşam tarzının günümüzdeki ilkelerini temsil eder.
Ramazan Ayı ve Yaşam Tarzı Fırsatları
Hamilelik, hastalık, çocuklar, yaşlılar ve yolculuk gibi oruç tutmanın istisnaları vardır. Ramazan ayı, özellikle diyabet, hipertansiyon, yüksek kolesterol vb. kronik hastalık insidansının daha yüksek olduğu Güney Asya popülasyonunda yaşam tarzı değişikliği yolculuğuna çıkmak için bir fırsat sunar.
İslami Tabipler Birliği kronik rahatsızlıkları olan hastaların risk sınıflandırması için uzman kanıtlarının ve fikir birliğinin bir özeti olarak bir kılavuz hazırlamıştır: IDF-DAR. Bu kılavuz ilkelerinden ve 2020’de hazırlanan Ramazan ayı incelemesinden yararlanarak güvenli ve sorunsuz oruç tutma becerileri konusunda hasta liderliğinde bir tartışmaya izin verir.
Kuran’da bahsedilen yiyeceklerden birkaçı zeytin, incir, üzüm, soğan, salatalık ve mercimek gibi baklagillerdir. Evinde et az bulunmasına rağmen Peygamberin sevdiği yemekler et yemekleri idi. Ayrıca hurma ve süt.
Dikkatli yeme açısından, midenizin üçte biri yemek için, üçte biri içecek için ve üçte biri hava için olmalıdır. Yiyecek israfı ve aşırı yemek hoş karşılanmaz, hem bedenen hem de ruhen beslemenin önemine vurgu yapılır. Orucu açarken uyulması gereken temel ilkeler bunlar olmalıdır. Buna rağmen ne yazık ki birçoğu tam tersini yapıyor. Orucu kızarmış, yağlı yiyeceklerle açıyor. Bu da orucun ruhi ve bedeni fayda noktasını tamamen ortadan kaldırıyor.
Bu ay kafein, tütün gibi birçok bağımlılığın üstesinden gelinmesini sağlıyor. Bu da bu aydan sonra da sürdürülürse faydalıdır. Bu nedenle, oruç açılır açılmaz bir sigara için çırpındıklarını fark eden hastalara sigarayı bırakmaları için mümkün olan tüm yardımın sunulması çok önemlidir.
Ramazan orucundaki bazı fizyolojik değişikliklere değinelim…
Ramazan Ayında, Oruç Epigenetik Mekanizmalar Yoluyla İltihabı Azaltır
Uyku ve sirkadiyen ritim üzerine: Bir meta-analiz, gündüz uykululuğunun artmasıyla birlikte toplam uyku süresinin yalnızca bir saat azaldığını göstermiştir.
Sabah kortizolünün daha düşük ve akşam kortizol oranının daha yüksek olduğu sirkadiyen ritimde genellikle bir kayma gecikmesi vardır. Bu, Ramazan’ın 3. haftasında tersine döner ve Ramazan’ın son haftasında tokluk hormonu ghrelinde azalma olur.
Başka bir meta-analiz, Ramazan’dan sonra ortalama 1,24 kg kilo kaybı ve 0,72 kg geri kazanım gösterdi. Ancak Ramazan orucu ile kilo değişimlerinde önemli farklılıklar var.
Orucun, bağırsak mikrobiyotası üzerine de olumlu etkileri vardır.
Ramazan orucunun anti inflamatuar genleri, epigenetik yoluyla yukarı regüle etmesi şaşırtıcı değildir.
Bir meta-analiz, orucun kan lipidleri üzerinde olumlu etkilerini belirtir. Özellikle LDL kolesterol düşme eğilimindedir.
Sonuç olarak Ramazan ayı, hastaları optimum fiziksel ve zihinsel sağlıklarına yönlendirmektir. Bunun için yaşam tarzı tıbbı ilkelerini tanıtmak ve uygulamak için önemli bir öğretilebilir andır.
Referans:
İngiliz İslam Tabipleri Birliği (BİMA). Ramazan özeti. 29 Kasım 2022. https://britishima.org/ramadan/compendium/
